Israel-Gaza: Kinakatakutang digmaan habang lumalaki ang karahasan

Israel-Gaza

 

Ang nakamamatay na palitan ng mga pasabog sa pagitan ng mga militanteng Palestinian sa Gaza Strip at ng militar ng Israel ay tumataas ang tensyon,kinakatakutan ng UN na ito ay mauwi sa giyera”.

Mahigit sa 1,000 mga rocket ang pinaputok ng mga militanteng Palestinian, sinabi ng Israel.

Isinasagawa ng Israel ang daan-daang air strike sa Gaza, sinira ang tatlong mga bloke ng tore at pinatay ang mga nakatatandang opisyal ng Hamas.

Mula noong Lunes hindi bababa sa 65 Palestinians at anim na tao sa Israel ang namatay.

Kasama rito ang 16 na batang Palestinian na naabutan ng hidwaan.

Sinabi ni UN Secretary General António Guterres na lubha siyang nag-aalala sa nagpapatuloy na karahasan.

Sa isang tawag sa telepono sa Punong Ministro ng Israel na si Benjamin Netanyahu, kinondena ng Kalihim ng Estado ng Estados Unidos na si Anthony Blinken ang mga pag-atake ng rocket ng Hamas ngunit sinabi na may obligasyon ang Israel na maiwasan ang mga nasawi sa sibilyan.

Sinabi niya na ipinadala niya ang Deputy Assistant Secretary ng Estado na si Hady Amr upang matugunan ang magkabilang panig.

Ang alitan ay sumabog noong Lunes ng gabi makalipas ang ilang linggo ng tumataas na tensyon ng Israel-Palestinian sa East Jerusalem na nagtapos sa mga sagupaan sa isang banal na lugar na iginagalang ng mga Muslim at Hudyo.

Marahas na kaguluhan sa mga bayan sa Israel na may magkahalong populasyon ng mga Hudyo at Arab na humantong sa daan-daang mga naaresto. Ang Lod malapit sa Tel Aviv ay nasa ilalim ng state of emergency.

Sinabi ni G. Netanyahu na gagamitin ng gobyerno ang lahat ng lakas nito upang protektahan ang Israel mula sa mga kaaway sa labas at mga manggugulo sa loob.

Ngunit kinondena ng Awtoridad ng Palestine ang “pagsalakay ng militar” ng Israel sa isang tweet, na sinasabing malaki ang magiging epekto sa kanilang mamayan na may 2 milyong katao”.

Ano ang nangyayari sa Gaza?

Ang mga militante sa Gaza ay nagsimulang magpaputok ng mga rocket sa Israel noong Lunes ng gabi, at tumugon ang Israel sa pamamagitan ng pagpindot sa mga target sa teritoryo.

Noong Miyerkules sinabi ng Israel na pinatay nito ang mga matataas na opisyal ng grupong Hamas sa Gaza, at tina-target din ang mga site ng paglulunsad ng misille.

“Ito ay simula pa lamang. Kami ay magpapasabog sa kanila na hindi nila pinangarap,” sabi ng punong ministro ng Israel.

Ang Hamas – na nagpapatakbo ng Gaza – ay nagkumpirma ng pagkamatay ng kumander nito sa Lungsod ng Gaza at iba pang mga “mandirigma”.

“Libu-libong mga pinuno at sundalo ang susunud sa kanilang mga yapak,” sinabi ni Hamas sa isang pahayag na iniulat ng Reuters news agency.

Ngunit ang ministrong panlabas ng Russia sa isang pahayag ay sinipi ang tagapagsalita ng Hamas na nagsabing handa na para sa isang tigil-putukan ang kilusan kung ihinto ng Israel ang “marahas na kilos” sa East Jerusalem at “iligal na mga hakbang sa paggalang sa mga katutubong residente ng Arabo”.

Sinabi ng ministeryong pangkalusugan na pinamamahalaan ng Hamas sa Gaza na higit sa 360 katao ang nasugatan mula pa nang magsimula ang karahasan, pati na rin ang 65 na namatay.

Sinabi ng Israel Defense Forces (IDF) nitong Miyerkules na ang kanilang pagatake sa Gaza ay ang pinakamalaki mula noong 2014.

Noong Miyerkules isang ikatlong mataas na gusali sa Gaza ang nawasak.

WATCH Israeli army targets Burj Al-Shurouq building in Gaza city during BBC Arabic’s producer Adnan Elbursh live report from the strip. pic.twitter.com/YwzBp90Mki

— Michael Shuval (@MichaelShuval) May 12, 2021

Sinabi ng Hamas na nagalit ito ng “pag-target ng kaaway ng mga tore ng tirahan”.

Ang mga residente ay binalaan na lumikas sa mga gusali bago ang mga jet ng fighter ay umatake; gayunpaman sinabi ng mga opisyal ng kalusugan na mayroon pa ring pagkamatay ng sibilyan.

Limang miyembro ng isang pamilya ang napatay sa isang air strike noong Martes, kasama ang dalawang batang kapatid, ayon sa ahensya ng balita sa AFP.

Isang 11 taong gulang na residente ng Gaza, si Yasmine, ang nagsabi sa Save the Children noong Martes na naging pinakamasamang gabi sa kanyang buhay.

“May kirot ako sa sikmura sa takot at sinusubukan akong aliwin ng aking mga magulang at sabihin sa akin na ang bomba ay malayo ngunit nararamdaman ko na malapit na ito,” sinabi niya sa charity. “Bukas ay Eid at hindi tayo magdiriwang dahil sa hidwaan na ito.”

Ano ang nangyayari sa Israel?

Milyun-milyong mga Israeli ang patungo sa mga silungan ng bomba noong Miyerkules ng gabi, ayon sa IDF, habang binabalaan ng mga sirena ang mga rocket sa buong bansa.

Noong Miyerkules ng umaga isang sundalong Israel ay pinatay ng isang anti-tank missile na pinaputok mula sa Gaza patungong Israel, sinabi ng mga awtoridad.

Mayroong magkasalungat na ulat tungkol sa kapalaran ng isang anim na taong gulang na batang lalaki na na-hit sa isang rocket na pag-atake sa bayan ng Sderot, na may ilang nagsasabing namatay siya sa pag-atake.

Dalawang tao, isang lalaki at ang kanyang teenager na anak na babae, ang napatay sa Lod nang may isang rocket na tumama sa kanilang sasakyan. Kapwa sila Israeli Arab.

Iniulat ng pulisya ng Israel ang tinawag nilang marahas na gulo sa dose-dosenang mga lugar ng bansa magdamag, na may 270 katao ang naaresto.

Sinunog ang mga sinagog at negosyo sa Lod.

Inilarawan ni G. Netanyahu ang mga kaguluhan bilang hindi katanggap-tanggap atpinaalala sa mga Hudyo ang kanilang nakaraan.

Sinabi ng pulisya ng Israel na ang Lod ay ilalagay sa ilalim ng curfew mula 20:00 lokal na oras sa Miyerkules hanggang 04:00 sa Huwebes upang mapanatili ang kaligtasan at pag-aari ng mga residente.

Ano ang sanhi ng karahasan?

Ang labanan sa pagitan ng Israel at Hamas ay sumiklab dahil sa tumitinding alitan sa pagitan ng mga Palestinian at pulisya ng Israel sa isang banal na compound ng burol sa East Jerusalem.

Ang lugar ay iginagalang ng parehong mga Muslim, na tinawag itong Haram al-Sharif (Noble Sanctuary), at mga Hudyo, kung kanino ito kilala bilang Temple Mount. Hiningi ng Hamas ang Israel na tanggalin ang pulisya mula doon at ang kalapit na distrito ng Arab ng Sheikh Jarrah, kung saan nahaharap ang mga pamilyang Palestinian sa pagpapaalis ng mga naninirahang Hudyo. Naglunsad ang Hamas ng mga rocket nang hindi sundin ang ultimatum nito.

Ang galit ng Palestinian ay naitaguyod ng mga linggo ng tumataas na pag-igting sa East Jerusalem, na siniklab ng isang serye ng mga komprontasyon sa pulisya simula ng pagsisimula ng banal na buwan ng Islam ng Ramadan sa kalagitnaan ng Abril.

Dagdag pa rito ay pinasimulan ng nanganganib na pagpapatalsik sa mga pamilyang Palestinian mula sa kanilang mga tahanan sa Silangan ng Jerusalem ng mga naninirahan sa mga Hudyo at taunang pagdiriwang ng Israel ng pagdakip nito sa Silangang Jerusalem sa giyera noong Gitnang Silangan noong 1967, na kilala bilang Araw ng Jerusalem.

Ang kapalaran ng lungsod, na may malalim na relihiyoso at pambansang kahalagahan sa magkabilang panig, nakasalalay sa gitna ng ilang dekada nang labanan sa Israel-Palestinian. Naipagsama ng Israel ang East Jerusalem noong 1980 at isinasaalang-alang ang buong lungsod na kabisera nito, kahit na hindi ito kinikilala ng karamihan ng iba pang mga bansa.

Inaangkin ng mga Palestinian ang silangang kalahati ng Jerusalem bilang kabisera ng inaasam nilang estado.